Đề xuất giải pháp đẩy mạnh công tác thu kinh phí công đoàn

Luật Công đoàn năm 2012 quy định: “Tài chính công đoàngồm các nguồn thu: Đoàn phí công đoàn; Kinh phí công đoàn; Ngân sách nhà nước cấp hỗ trợ và nguồn thu khác” và “Việc quản lý, sử dụng tài chính công đoàn theo quy định của pháp luật và quy định của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam”. Đến ngày 21/11/2013, Chính phủ ban hành Nghị định số 191/2013/NĐ-CP quy định chi tiết về tài chính công đoàn trong đó quy định rõđối tượng đóng kinh phí công đoàntại Điều 4; Mức đóng và căn cứ đóng kinh phí công đoàn: Mức đóng bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. Quỹ tiền lương này là tổng mức tiền lương của những người lao động thuộc đối tượng phải đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội với phương thức đóng mỗi tháng một lần cùng thời điểm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động.

Quang cảnh buổi tập huấn nghiệp vụ kiểm tra công đoàn

Luật đã quy định rõ như vậy tuy nhiên thời gian qua mà cụ thể trong 08 tháng đầu năm 2020, việc thu kinh phí công đoàn còn nhiều khó khăn, hạn chế nhất định từ đó làm ảnh hưởng đến công tác chăm lo cho người lao động cũng như các hoạt động tuyên truyền giáo dục, tham gia quản lý, hoạt động đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, việc tổ chức phong trào thi đua cũng như tổ chức hoạt động văn hoá, thể thao, du lịch cho người lao động…

Việc thu kinh phí công đoàn cũng như thu tập trung qua một tài khoản của Công đoàn Việt Nam đạt tỷ lệ thấp

Trong 08 tháng đầu năm 2020, Liên đoàn Lao động tỉnh và các cấp công đoàn đã phấn đấu thực hiện đạt được như sau: Thu kinh phí công đoàn đạt 68,82% so với chỉ tiêu được giao, trong đó: Thu kinh phí công đoàn đối với đơn vị có tổ chức công đoàn đạt 79,23%; Thu kinh phí công đoàn đối với đơn vị chưa có tổ chức công đoàn đạt 20,77% đồng thời việc thu kinh phí công đoàn tập trung qua một tài khoản của Công đoàn Việt Nam đạt 35%.

Nếu tính bình quân tỷ lệ thu theo tháng thì việc thu kinh phí công đoàn đối với đơn vị chưa có tổ chức công đoàn và việc thu kinh phí công đoàn tập trung qua một tài khoản của Công đoàn Việt Nam chưa đạt chỉ tiêu so với kế hoạch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam giao. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên nhiều doanh nghiệp được lùi thời gian đóng kinh phí công đoàn đến ngày 31/12/2020; Việc triển khai thu kinh phí công đoàn qua một tài khoản của Công đoàn Việt Nam tại Vietinbank vẫn chưa được nhiều doanh nghiệp đồng thuận.

Xảy ra những hạn chế nêu trên xuất phát từ một số nguyên nhân

Thứ nhất là, Nhiều doanh nghiệp (nhất là khu vực ngoài nhà nước) gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh nên cắt giảm lao động hoặc tạm ngừng sản xuất.

Thứ hai là, Nhiều doanh nghiệp trên địa bàn (doanh nghiệp có tham gia BHXH nhưng chưa có tổ chức công đoàn), đa số là những doanh nghiệp tư nhân (kinh doanh theo hộ gia đình, số lao động tham gia BHXH là người nhà) nên việc tiếp cận thu kinh phí công đoàn vô cùng khó khăn.

Thứ ba là, Nhiều doanh nghiệp viện dẫn rất nhiều lý do để không đóng hoặc đóng không đúng, không đủ kinh phí công đoàn như: chưa nắm rõ Nghị định 191 hoặc tại sao phải đóng 2% tổng quỹ lương của cả doanh nghiệp trong khi đó đoàn viên chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ hoặc đây là công ty con, giám đốc là thuê, ông chủ không đồng ý đóng hoặc doanh nghiệp tự chăm lo cho người lao động không nhận sự quan tâm hỗ trợ từ công đoàn nên không đóng.

Thứ tư là, Pháp luật có nhiều quy định về trách nhiệm phải đóng kinh phí công đoàn, nếu vi phạm sẽ bị xử phạt, cụ thể nhất đó là Nghị định số 28/2020/NĐ-CP ngày 01/3/2020 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động (có hiệu lực thi hành từ ngày 15/4/2020, thay thế Nghị định số 95/2013/NĐ-CP ngày 22/8/2013 và Nghị định số 88/2015/NĐ-CP ngày 07/10/2015 của Chính phủ), từ điều 34 đến điều 37 quy định các hành vi vi phạm có liên quan đến hoạt động công đoàn, trong đó điều 37 nêu rõ vi phạm quy định về đóng kinh phí công đoàn phạt tiền với mức thấp nhất là 12% tổng số tiền phải đóng kinh phí công đoàn tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính tuy nhiên trên địa bàn tỉnh ta chưa có một doanh nghiệp nào bị xử phạt vi phạm hành chính (mặc dù có một số hành vi chưa chấp hành nghiêm pháp luật công đoàn nói riêng và pháp luật lao động nói chung) từ đó sẽ dễ dẫn đến tình trạng lây lan như “vết dầu loang”

Nguyên nhân cuối cùng liên quan đến việc thu kinh phí công đoàn tập trung qua một tài khoản của Công đoàn Việt Nam chưa đạt chỉ tiêu là dohiện nay tỉnh ta chỉ có 05 phòng giao dịch/09 địa bàn huyện, thị xã, thành phố hoặc một số doanh nghiệp đã có tài khoản ở một số ngân hàng khác hoặc nhiều doanh nghiệp quy mô nhỏ chọn phương thức đóng kinh phí công đoàn bằng tiền mặt trực tiếp cho công đoàn cấp trên nên việc thu kinh phí công đoàn qua một tài khoản của Công đoàn Việt Nam tại Vietinbank không đạt chỉ tiêu giao. Bên cạnh đó, thời gian qua, do xảy ra một số lỗi của hệ thống Vietinbank trong việc cấp trả tự động cho công đoàn cơ sở và việc sai cú pháp do doanh nghiệp chuyển tiền từ các ngân hàng khác nên phần nào chưa tạo được lòng tin của doanh nghiệp đối với Vietinbank.

Đề xuất những giải pháp đẩy mạnh công tác thu kinh phí công đoàn

Điều 27 Luật Công đoàn năm 2012 quy định rõ 11 nhóm hoạt động được sử dụng tài chính công đoàn nhằm thực hiện quyền, trách nhiệm của Công đoàn và duy trì hoạt động của hệ thống công đoàn. Như vậy, để có nguồn tài chính chi cho các hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ của tổ chức công đoàn đồng thời góp phần thực hiện đạt chỉ tiêu Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam giao trong năm 2020, xin đề xuất một số giải pháp cụ thể như sau:

Một là, Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người sử dụng lao động trong việc trích nộp kinh phí công đoàn (phối hợp chặt chẽ với cán bộ chuyên quản của ngành thuế, ngành Lao động, Thương binh – Xã hội và chính quyền địa phương).

Hai là, Đẩy mạnh công tác giám sát việc chấp hành pháp luật (trong đó có Luật Công đoàn) đối với các doanh nghiệp (cấp tỉnh phối hợp với các sở, ngành và công an tỉnh; cấp huyện phối hợp với các ban ngành huyện; mỗi năm phấn đấu giám sát khoảng 50 đến 70% doanh nghiệp chưa thực hiện tốt việc trích nộp kinh phí công đoàn).

Ba là, Khen thưởng kịp thời cho các đơn vị, cá nhân tích cực trong công tác thu, nộp kinh phí công đoàn, đặc biệt cần quan tâm khen thưởng cho các cá nhân trực tiếp tham gia.

Bốn là, Nâng cao năng lực, trình độ của đội ngũ kế toán công đoàn cơ sở để tuyên truyền, giải thích, đề xuất với người sử dụng lao động và thực hiện tốt công tác quản lý tài chính công đoàn.

Năm là, Đề xuất Vietinbank mở thêm các phòng giao dịch tại địa bàn các huyện còn lại, hỗ trợ chi phí giao dịch ngoài hệ thống, sử dụng Internet Banking… tạo thuận lợi cho việc giao dịch đồng thời đề nghị nhân viên Vietinbank theo dõi và xử lý triệt để các lỗi đã mắc phải trong thời gian qua.

Sáu là, Đẩy mạnh việc phối hợp với Agribank để đảm bảo việc thu kinh phí công đoàn qua một tài khoản của Công đoàn Việt Nam được thuận tiện, nhanh chóng, giảm phiền hà cho doanh nghiệp và công đoàn cơ sở.

Bảy là, Tăng cường công tác kiểm tra tài chính công đoàn đồng cấp và cấp dưới.

Cuối cùng là, Đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh thành lập Đoàn Kiểm tra liên ngành kiểm tra việc chấp hành pháp luật của các doanh nghiệp trên địa bàn (có cơ cấu Liên đoàn Lao động tỉnh tham gia làm thành viên đoàn) qua kiểm tra đề nghị xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật của doanh nghiệp để đảm bảo tính tôn nghiêm của pháp luật Việt Nam.

MÂY TRẮNG