Phát huy vai trò của Công đoàn trong thực hiện dân chủ ở cơ sở

Thực hiện tốt Quy chế dân chủ (QCDC) ở cơ sở là tiền đề quan trọng để mỗi cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Thời gian qua, Liên đoàn Lao động tỉnh đã đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn Ban Chấp hànhCĐCS chủ động tham gia và phối hợp với chính quyền, chuyên môn đồng cấp phát huy tốt dân chủ ở cơ sở. Từ đó đã tác động tích cực trong xây dựng cơ quan, đơn vị trong sạch vững mạnh, doanh nghiệp phát triển bền vững.

thực hiện tốt dân chủ sẽ phát huy tốt quyền làm chủ của CNLĐ, giúp CNLĐ phát huy sáng kiến, cải tiến kỷ thuật… (ảnh: Côngg nhân Cty TNHH Woongsum Vina vận hành máy cắt vải. ảnh: Quế Thanh

Khi dân chủ được phát huy

QCDC ở cơ sở tại nơi làm việc được thực hiện theo Nghị định 04/2015/NĐ-CP ngày 09/01/2015 của Chính phủ (đối với cơ quan, hành chính Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập) và Nghị định 149/2018/NĐ-CP ngày 07/11/2018 của Chính phủ (đối với doanh nghiệp).Với vai trò của mình, tổ chức công đoàn đã tham gia triển khai, phổ biến những việc mà cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC), người lao động (NLĐ) được biết, được tham gia ý kiến, được kiểm tra giám sát, được quyết định với các hình thức trực tiếp hoặc gián tiếp. Trong đó tập trung vào việc phối hợp với người đứng đầu cơ quan, đơn vị tổ chức Hội nghị CBCCVC; phối hợp với người sử dụng lao động (NSDLĐ)tổ chức Hội nghị NLĐ, đối thoại tại nơi làm việc.

Liên đoàn Lao động tỉnh đã chỉ đạo Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở chủ động phối hợp với chính quyền đồng cấp có văn bản chỉ đạo việc thực hiện QCDC ở cơ sở (có một số huyện thực hiện tốt việc này hàng năm), Công đoàn Viên chức tham mưu, đề xuất với Đảng ủy Khối các cơ quan và doanh nghiệp tỉnh có văn bản chỉ đạo các chi, đảng bộ trực thuộc chỉ đạo tổ chức Hội nghị CBCCVC. Kết quả, hàng năm có 100% cơ quan, đơn vị tổ chức Hội nghị CBCCVC, từ 60 đến 75% doanh nghiệp (nơi có tổ chức Công đoàn) tổ chức Hội nghị NLĐ. Trong năm, mỗi doanh nghiệp tổ chức từ 01 đến 02 cuộc đối thoại tại nơi làm việc. Thông qua các hoạt động này đã phát huy được vai trò của công đoàn trong phối hợp với thủ trưởng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thực hiện dân chủ ở cơ sở, phát huy quyền làm chủ tập thể của CBCCVC và NLĐ.

Qua theo dõi, việc tổ chức Hội nghị CBCCVC ở cơ quan, đơn vị cơ bản đi vào nề nếp vì có sự chỉ đạo trực tiếp của cấp ủy Đảng (hàng năm có Đảng cấp trên đến kiểm tra – lồng ghép vào kiểm tra, đánh giá, xếp loại tổ chức cơ sở Đảng vào cuối năm); chất lượng tổ chức Hội nghị NLĐ, đối thoại định kỳ được nâng lên, đã phát huy quyền dân chủ của NLĐ khi tham gia các giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, bảo đảm việc làm, thu nhập và thực hiện các chính sách cho NLĐ. Thông qua đối thoại, NSDLĐ và NLĐ đã chia sẻ và giải quyết được những khó khăn, vướng mắc góp phần thúc đẩy quan hệ lao động hài hòa, ổn định hơn, hạn chế các vụ tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể xảy ra (Trà Vinh là địa phương ít xảy ra tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể trong các số tỉnh khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long).

Những vấn đề cần đặt ra

Tuy đạt được nhiều kết quả nêu trên nhưng tỷ lệ tổ chức Hội nghị NLĐ, đối thoại tại nơi làm việc còn thấp, chưa đạt chất lượng như mong muốn. Hạn chế này do nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu vẫn còn nhiều NSDLĐ chưa nhận thức rõ việc tổ chức Hội nghị NLĐ, đối thoại là trách nhiệm của mình, xem đó là trách nhiệm của tổ chức Công đoàn; chưa thật sự tạo điều kiện thuận lợi về thời gian để cán bộ công đoàn tham gia các lớp tập huấn, hướng dẫn về QCDC do Công đoàn cấp trên tổ chức. Bên cạnh đó cán bộ công đoàn tại các doanh nghiệp hoạt động kiêm nhiệm, do NSDLĐ trả lương nên một số còn ngại va chạm hoặc bị NSDLĐ chi phối nên chưa mạnh dạn và thiếu chủ động phối hợp trong thực hiện QCDC ở cơ sở, tổ chức Hội nghị NLĐ và đối thoại…

Nghị định 149/2018/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 01/01/2019, có nhiều thay đổi như: Không quy định thành phần, nội dung, quy trình, thời gian tổ chức Hội nghị NLĐ và đối thoại tại nơi làm việc mà tất cả những việc này sẽ được quy định trong QCDC ở cơ sở. Nghị định cũng quy định rất rõ, NSDLĐ có trách nhiệm ban hành QCDC ở cơ sở tại nơi làm việc. Như vậy có thể thấy, các bước cơ bản khi tổ chức hội nghị, tổ chức đối thoại được thay đổi để các doanh nghiệp linh hoạt triển khai cho phù hợp. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra ở đây là giải pháp thế nào để Ban Chấp hànhCĐCS trong doanh nghiệp tiếp tục đẩy mạnh việc xây dựng mối quan hệ lao động hài hoà, ổn định, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững thông qua việc phát huy quyền làm chủ của NLĐ.

Đề xuất một số giải pháp

Để phát huy tốt vai trò của tổ chức Công đoàn trong thực hiện QCDC ở cơ sở, các cấp công đoàn cần đẩy mạnh một số giải pháp cụ thể. Trong đó, cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, triển khai sâu rộng trong cán bộ công đoàn, NSDLĐ, NLĐ nội dung Nghị định 149/2018/NĐ-CP ngày 07/11/2018 của Chính phủ quy định chi tiết khoản 3 Điều 63 của Bộ luật Lao động về thực hiện QCDC ở cơ sở tại nơi làm việc; Phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức các lớp tập huấn cho NSDLĐ và cán bộ công đoàn trong việc thực hiện QCDC ở cơ sở. Tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn Ban Chấp hànhCĐCS chủ động tham gia với NSDLĐxây dựng, thực hiện QCDC; nội dung QCDC phải thể hiện đầy đủ quyền của NLĐ được biết, được bàn, được quyết định và được kiểm tra giám sát. Tăng cường các hình thức thực hiện dân chủ khác như thông qua hệ thống thông tin nội bộ, hộp thư góp ý….

Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở cần tăng cường tư vấn, hỗ trợ CĐCS trong quá trình tổ chức đối thoại tại nơi làm việc, chú trọng đối thoại đột xuất để kịp thời giải quyết những vấn đề bức xúc, cấp bách của NLĐ. Tham mưu cho Ban chỉ đạo thực hiện QCDC và phối hợp chính quyền đồng cấp tăng cường kiểm tra việc thực hiện QCDC ở doanh nghiệp (Việc này, hiện nay đa số các huyện chưa thực hiện được, chỉ mới dừng lại ở việc kiểm tra lồng ghép vào kiểm tra chi, đảng bộ cuối năm mà thực tế hiện nay còn rất nhiều doanh nghiệp ngoài Nhà nước chưa có tổ chức Đảng). Cần khuyến khích, nhân rộng các giải pháp, cách làm hay của Công đoàn các cấp để giao lưu, học hỏi kinh nghiệm từ đó nâng cao hơn nữa vai trò của tổ chức công đoàn trong thực hiện QCDC ở cơ sở.

MÂY TRẮNG